Literatura dziecięca na rynku wydawniczym

Dzieci są ciekawe otaczającego je świata, to wynika z ich natury, a rolą dorosłych jest wspomagać ich rozwój. Literatura dziecięca pełni rolę edukacyjną, wspólne chwile nad książką są nie tylko okazją do spędzania czasu w formie rozrywki czy zacieśniania więzi, ale ważnym momentem do rozmowy i nauki, poznania świata i siebie samego. Czytanie książek rozwija wyobraźnię dorosłych i dzieci, od najwcześniejszych chwil życia książki pomagają kształtować umysł – początkowo kontrastowe strony skupiają wzrok niemowląt aż po powieści dla młodzieży, które czasem przybliżają do uniwersalnych wartości naszej cywilizacji.

   Nasz świat przesycony jest nowymi mediami, które są nie lada konkurencją i wyzwaniem dla słowa pisanego. Specjaliści prześcigają się co do tego, w jaki sposób i jak szybko rozwijać mają się nasze dzieci, wymyślają teorie wychowania i zajęcia mające kształtować małych nadludzi i doskonałych rodziców. Jak wspomagać dzieci w ich rozwoju, tak by nie nadwyrężać ich możliwości, ale w zgodzie z ich organizmem i upodobaniami wprost dodawać im skrzydeł? Książki dla dzieci przynoszą równowagę i element spokojnej i kontemplacyjnej edukacji, pobudzają fantazję i dają rozrywkę, wprowadzają w świat literacki, wyjaśniają przestrzenie naszej kultury.

    Warto znaleźć odrobinę czasu na wspólne czytanie lub przeglądanie książek. Wybór literatury dziecięcej jest ogromny. Pandemia spowodowała, że nie zawsze mamy możliwość pójścia do księgarni i obejrzenia książki przed zakupem, a zarazem tym cenniejsze stały się książki, ponieważ są formą zorganizowania sobie czasu w chwili, gdy nie bardzo jest gdzie wyjść.

     Wydawcy spieszą z pomocą – wchodząc na ich strony internetowe, wybór książek mamy uszeregowany ze względu na wiek dziecka. Choć i koneserzy pięknych ilustracji oraz treści znajdą wiele dla siebie. Przyznam szczerze, że sama kupowałabym co najmniej tuzin książek miesięcznie, mając poczucie, że nie kupiłam wszystkich wartościowych wydań.

     Wydawnictwo Aksjomat spieszy z pomocą, nie tylko strona internetowa jest czytelna i łatwo coś na niej znaleźć, do pobrania mamy również katalog z bogatą ofertą wydawniczą. Okazuje się, że znajdziemy tam układanki i karty edukacyjne, wydania które zabierzemy do kąpieli (książką w każdym miejscu warto się zachwycać), quizy (by edukować przez zabawę), książki sensoryczne i z dźwiękiem (uczymy się przez wszystkie zmysły), kołysanki, wierszyki, kanon poezji dla najmłodszych odbiorców, tematykę związaną z psychologią (poznawanie emocji), jak i nawet budową swojego ciała, odpowiedziami, skąd przychodzimy na świat, etc. Wydawnictwo Aksjomat stara się odpowiadać na potrzeby poznawcze maluchów w pełni, wydając także czasopismo dla przedszkolaków. Niektóre książki mają także różne kształty, nawet uchwyty ułatwiające dziecku trzymanie książki (wbrew pozorom jest to bardzo istotna kwestia dla małego odbiorcy).

    Dalej wyboru dokonało moje dziecko, sugerując, że z racji najciekawszej serii dla dziecka poniżej 2 lat (o ile książki nie zostaną zniszczone – budowa książek jest fascynująca, kiedy można je podrzeć i sprawdzić jak zostały zrobione), warto zajrzeć do Misia Pracusia wydawnictwa Wilga (grupa Foksal). Książki o Misiu Pracusiu są bogato ilustrowane, mają bardzo żywe, a zarazem przyjemne dla oka ilustracje, w przyjazny sposób (poprzez postaci zwierząt) udzielają odpowiedzi na ulubione tematy dzieci: o Mikołaju, życiu na wsi, samolotach, karetce pogotowia, pociągu, zabawach w parku, etc. Dopełnienie całości stanowią ruchome elementy książek o Misiu Pracusiu. Przesuwamy palcem i wprawiamy w ruch wóz strażacki lub całą zimową scenerię, dowiadujemy się, kto mieszka wewnątrz budynku, jak pracuje koparka. Aktywizująca seria Misia Pracusia wzbudziła zainteresowanie wydawnictwem Wilga, które swoją ofertą celuje do dzieci w różnym wieku.

    Kluczowym tematem jest klasyka literatury dziecięcej. Często zastanawiamy, się czy warto sięgać do kanonu? Niewątpliwie klasyka literatury dziecięcej łączy pokolenia, znajdujemy w niej wartości uniwersalne i ponadczasowe, te które ukształtowały naszą cywilizację i kulturę książki. Klasyczna literatura piękna dla dzieci, zwłaszcza baśnie i legendy, zawiera w sobie toposy obecne w naszej kulturze, podstawę, do której nowoczesne wydania książek dla dzieci tylko nawiązują. Kolekcję klasyków znajdziemy w wydawnictwie Wilga: Anię z Zielonego Wzgórza, Doktor Dolittle i jego zwierzęta, Małego Księcia, Przygody Tomka Saweyera. Wzbogacić się o kolejne książki z klasycznego kanonu możemy także dzięki wydawnictwu Zielona Sowa, które zachęca nas do lektury niejednej pięknej książki, oferując czytelnikom chociażby  Zemstę, Króla Maciusia Pierwszego, O tym, co Alicja odkryła po drugiej stronie lustra, O czym szumią wierzby, Podróże Guliwera, Czarnoksiężnika z Krainy Oz, Tajemniczy Ogród i wiele innych.

     Nie sposób przejść obojętnie obok poznańskiego wydawnictwa Zakamarki, w którym seria książek o Piaskowym Wilku porusza tematy z pogranicza nauki, filozofii i przede wszystkim dziecięcej fantazji. Piaskowy Wilk w ujmujący sposób opowiada o zagadkach z dzieciństwa. Dowiemy się, że siniaki to medale za odwagę a Wszechświat nie ma końca…

   Na facebookowej stronie wydawnictwa Zakamarki  znajdziemy filmy dla dzieci inspirowane książką Jak tata pokazał mi wszechświat Ulfa Starka i Evy Eriksson. W filmach o tytule Różne Początki Tego Samego Świata Julii Szmyt pobrzmiewają dające wiele do myślenia słowa:

    ,,Mamy jeden świat, a początków ma on bardzo wiele. Tak wiele, że można by pomyśleć, że to wiele światów. Może dlatego ludzie tak często się kłócą, bo inaczej wyobrażają sobie początek swojego świata, myślą, że jest on ważniejszy i lepszy. Ciekawe co by było, gdyby wszyscy sobie przypomnieli, że to wciąż jeden świat, wspólny, tylko inaczej opowiadany”.

     Jeśli chodzi o ciekawe, nowoczesne i oryginalne ilustracje, a co za tym idzie i treść, nie ma sobie równych wydawnictwo Dwie Siostry, które zdaje się prowokować cały rynek wydawniczy, by wydawać z większą odwagą książki dla dzieci, w których znajdziemy niesamowite, dalekie od kiczu, ilustracje. Gabinet anatomii i Gabinet zoologii intrygująco burzą schemat książki ilustrowanej, wprowadzając nas w świat grafiki 3 w 1. Oglądamy książki w okularach, znajdując warstwy w ludzkim ciele – mięśnie, szkielet, ważne organy wewnętrzne inaczej wyglądają, kiedy patrzymy na nie przez barwne filtry. Świat zwierząt podzielony jest na ten, w którym zapada zmierzch oraz ten, kiedy świeci słońce. Nowością jest to, że książki te można obejrzeć też za pomocą telefonu komórkowego i strony internetowej autora ilustracji.

     To, co w książce dla dzieci może być najcenniejsze, stara się połączyć młode wydawnictwo Tadam. Wrażliwość artystyczna i mądra treść, rola edukacyjna i poruszanie trudnych i ważnych tematów – Tadam! Wydana w 2019 roku, przykuwa szczególną uwagę książka zatytułowana Wojenne Lalki Marysi Małgorzaty J. Berwid. Książka ma przypominać pobazgrany zeszyt z osobistymi notatkami dziewczynki, jej oczami widzimy najazd okupanta na Warszawę, wzruszamy się razem z małą Marysią,  staramy się wyobrazić, co czuje dziecko podczas wojny. To historia Polski, dzięki której być może zrozumiemy nie tylko polskie dzieci skonfrontowane z tragedią dotykającą ich ojczyzny oraz stratą. Piękna pozycja również dla dorosłych.

Diana Szary-Matuszkowiak

Fot. Viktoria Borodinova, Chłopców Dzieci Czytanie – Darmowe zdjęcie na Pixabay  

Licencja Creative Commons Ten utwór jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.